برنامه ریزی راهبردی تخلیه اضطراری مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی در فرودگاه های ایران (بررسی موردی : سالن شماره دو فرودگاه مهر آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه مدیریت بحران دانشکده پدافند غیرعامل دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مدیریت بحران، دانشکده پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.

چکیده

هدف اصلی از انجام این پژوهش، تدوین فرایند برنامه راهبردی و سناریوهای تخلیه اضطراری جمعیت مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است. در پژوهش حاضر از روش توصیفی ـ تحلیلی (روش کیفی) و همچنین از پرسشنامه کارشناسان برای جمع آوری اطلاعات استفاده و جهت رسیدن به هدف پژوهش از مدل ارگون در ترکیب با سناریونویسی بهره گرفته شده است. ابتدا مسائل اصلی تخلیه اضطراری دردو بعد اجتماعی و کالبدی تبیین و سپس روندهای آتی تخلیه اضطراری بر اساس تکنیک دلفی تشریح شده است. 16 وضعیت محتمل عوامل پیشران در تدوین سناریوها وزن دهی و شناسایی شده است. نتایج نشان می دهد در سناریو اول (سناریوی برتر که دارای هم افزایی و هم بستگی بالاتری نسبت به سایر سناریوها است) حالت بحرانی ازهمه سناریوها کم تر است. تفاوت سناربو اول با دیگر سناریوها در افزودن یک درب خروجی اضطراری می باشد . دراین سناریو مانعی در ورودی ها و خروجی ها نمی باشد و اتاق کنترل سالم است . این مقاله سعی نموده است با نگاهی تحلیلی دقیق تر به ابعاد اثر گذار درسناریو های تخلیه اضطراری ، نقاط ضعف را ازدیدگاه برنامه ریزی برطرف نموده و از این طریق نگاهی شفاف و جامع تر از گذشته به این حوزه داشته باشد. چشم انداز و آینده مطلوب تخلیه اضطراری بهینه ترسیم شده و راهبردهای متناسب با اهداف کلان و خرد ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ارژنگی، سولماز . (1398).  به سوی تدوین چارچوب عملیاتی شبیه سازی تخلیۀ اضطراری جمعیت بازارهای تاریخی هنگام آتش­سوزی­، فصلنامۀ علمی­ پژوهشی معماری. 29(86): 119-101 .
  2. ایا ، علی . (1384). روش های آینده نگاری تکنولوژی ،  بنیاد توسعه فردا .
  3. بزاززاده، مهدی.، داداشپور، هاشم.  مطوف، شریف. (1393).  بررسی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه منطقه‌ای با رویکرد  آینده نگاری منطقه ای،  مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی، مجله برنامه ریزی فضایی. ( جغرافیا )، 4(2): 23-16
  4. بهرامی، وحید . اعتصام، ایرج . شاه چراغی، آزاده.  (1399). تبیین مؤلفه های خوانش مسیریابی در شرایط الزام به تخلیه اضطراری ساختمان ها،  نشریه علمی پدافند غیر عامل . 4(44): 71 -59
  5. حاجیانی، ابراهیم، (1391)، مبانی، اصول و روش های آینده پژوهی.  تهران، انتشارات امام صادق(ع)
  6. احمدیوسفی، حامد. شمسایی زفرقندی ، فتح الله . هاشمی فشارکی،  سیدجواد. (1399). شناسایی نقش و ظرفیت سامانه مترو در تخلیه اضطراری شهر تهران و ارائه راه کارهای مدیریت بحران،  نشریه علمی پدافند غیر عامل، 11 (42):  14 -1
  7. خزایی، سعید. ناظمی، امیر.  حیدری، امیرهوشنگ. علیزاده، عزیز. کاشانی، حامد ،.(1394). مبانی آینده پژوهی و روشهای آن. تهران.
  8. زیاری، کرامت الله . ربانی، طاها . ساعد ، رامین.  (1396). آینده پژوهی پارادایمی نوین در برنامه ریزی با تأکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای،  ،چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  9. سیاح مفضلی، اردشیر. (1395). بررسی جایگاه آینده نگاری و آینده پژوهی در مدیریت بحران شهری ،  تهران: مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران .
  10. ضرغامی، اسماعیل. ریسمانیان، مهدی. (1398). تأثیر متغیرهای معماری بر زمان تخلیه کلاس درس در شرایط اضطراری، مجله مطالعات محیطی هفت حصار،30(8): 68-59 .
  11. عابدی جعفری، حسن . سلمانی، داود . (1389) . بررسی نیازهای منابع انسانی برنامة  ، پنجم توسعه: رویکردی آینده پژوهشی ، فصلنامة راهبرد، سال نوزدهم، شمار ۀ56 ، 364-345
  12. کاملی ، محسن . حسینی امینی ، حسن . حسینی ، سیدبهشید . حسینی ،  سیدباقر.(1395). تبیین معیارهای پدافند غیرعامل در تخلیه و اسکان اضطراری شهرهای بزرگ با استفاده از روش دلفی، دو فصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری ، سال هفتم، شماره 2، پیاپی 14:  124-113
  13. میرسعیدی،  لیلا . شمسی،  آزاده. (1398) . بررسی کارآیی راه های خروج ساختمان در تخلیه اضطراری آتش به روش تحلیل نرم افزاری،   نشریه علمی – پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. : 14 -5
  14. فلاحی ، علیرضا  . حافظی، محمد رضا .  امیدخواه،  عاطفه . (1394)،  تأثیر زمان تخلیه در برنامه ریزی مدیریت ایمنی آتش سوزی ، معماری و شهر سازی آرمان شهر،  25 :146 - 136
  15. Abedi Jafari, Hassan, Salmani, Daoud, Radmand. (2009).Studying the needs of human resources of the fifth development program: a future research approach, Strategy Quarterly, Year 19, Number 56, 364-345
  16. Arzhengi,Solmaz. (2018). towards developing an operational framework for simulating the emergency evacuation of the population of historical markets during a fire, Architecture and Urbanism Research Quarterly. 29, (86): 119-101.
  17. Bahrami, Vahid, Etisam, Iraj, Shah Cheraghi, Azadeh. (2019). Explanation of the components of routing reading in the conditions of mandatory evacuation of buildings, non-active defense scientific journal. 4(44): 71-59
  18. Bezazzadeh, Mehdi, Dadashpour, Hashem, Motuf, Sharif. (2013). Review and analysis of key factors affecting regional development with a regional foresight approach, case study: West Azarbaijan Province, Spatial Planning Journal. (Geography), 4(2): 16-23.
  19. Coates ,J.F.(1985). Foresight in federal government policymaking .Futures Research,29-53.
  20. Falahi, Alireza, Hafezi, Mohammad Reza, Omidkhah, Atefeh. (2014). the effect of evacuation time in fire safety management planning, Armanshahr Architecture and Urbanism, 25:146-136
  21. Glenn, Jerome C., (2009).Introduction to the Futures Research Methods Series, In Glenn, Jerome C. & Gordon, Theodore J. (Eds.), Futures Research Methodology (Version 3. 0), Washington, DC: The Millennium Project.
  22. Godet, M., Durance, P, & Gerber, A, (2009). Strategic foresight. LISBOR, France: research
  23. working paper.
  24. Gordon, A, (2008), Future savvy: Identifying trends to make better decisions, manage uncertainty, and profit from change, AMACOM Div American Mgmt Assn
  25.  Hajiani, Ebrahim, (1391), Basics, principles and methods of future research. Tehran, Imam Sadegh Publishing House.
  26. Hamed, Ahmadyousfi, Shamsai Zafarkandi, Fethullah, Hashemi Pushharaki, Seyed Javad. (2019). Identifying the role and capacity of the subway system in the emergency evacuation of Tehran city and providing crisis management solutions, Non-Agent Defense Scientific Journal, 11 (42): 1-14
  27. Hofer, B. K. (2006). Domain specificity of personal epistemology: Resolved questions, persistent issues, new models. International Journal of Educational Research, 45(1-2), 85-95.
  28. Kameli, Mohsen, Hosseini, Amini, Hassan, Hosseini, Seyed Behshid, Hosseini, Seyed Baqer. (2015). Explaining the parameters of passive defense in emergency evacuation and resettlement of large cities using the Delphi method, two quarterly journals of urban ecology research, 7th year, number 2. Sequential 14: 124-113.
  29. Khazaei, Saeed, Nazimi, Amir, Heydari, Amirhoshang, Alizadeh, Aziz, Kashani, Hamed, (2014), the basics of future research and its methods. Tehran.
  30. Kraus, S., Harms, R , & Schwarz, E. J. (2006). Strategic planning in smaller enterprises–new empirical findings, Management Research News.
  31. Kononiuk, A & Glinska, E .(2015). Foresight in a Small Enterprise, A Case Study Bialystok University of Technology, 45 Wiejska Street, 15-531 Poland.pp.245.
  32. Liu Y , and Yuan T.(2020). Analysis and Simulation of crowd in Airport Multiple Transport Modes , International Conference on Aviation Safety and Information Technology .ACM.DL.digital library : 36–41.
  33.  paya, Ali. (2004). technology forecasting methods, Farda Development Foundation.
  34. Smith, J, Reid, S, and McCloskey, R. (2007). The effectiveness of regional marketing alliances: A case study of the Atlantic Canada tourism partnership 2000– 2006, Tourism Management, 29(3): 581-593.
  35. Sayah Mofazli, Ardeshir. (2015), examining the place of foresight and future research in urban crisis management, Tehran: Tehran City Planning and Studies Center.
  36. Wang , F .Xu, X. Chen, M .(2021).Simulation Research on Fire Evacuation of Large Public Buildings Based on Building Information Modeling “ ISSNll2096-9929 04/06 Volume 1, Number 2: 122–130.
  37. Wan C, Candy M. (2011). Simulation of emergency evacuation in the arrival hall of a crowded airport The, Hong Kong Polytechnic University.32-3.
  38. Zarghami, Ismail, Rismanian, Mehdi. (2018). the effect of architectural variables on classroom evacuation time in emergency situations, Haft Hesar Environmental Studies Journal, 30(8): 59-68
  39. Zhu, K. Yang, Y, Shi, Q.(2016). Study on evacuation of pedestrians from a room with multi-obstacles considering the effect of aisles, Simulation Modelling Practice and Theory, 31- 69.
  40.  Ziari, Karamatullah, Rabbani, Taha, Saed, Mochshi Ramin. (2016). New Paradigm Future Research in Planning with Emphasis on Urban and Regional Planning, First Edition, Tehran, Tehran University Press.
مطالعات مدیریت بحران
دوره 14، شماره 4
فصلنامه زمستان
فروردین 1402
صفحه 95-117

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 30 فروردین 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 فروردین 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار