تعارض حق بر امنیت جامعه با حق بر سلامت زندانیان و تأثیر آن بر مدیریت بحران کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز تحقیقات حقوق، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

2 دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، مرکز تحقیقات حقوق، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

3 استادیار، گروه آموزشی حقوق جزا و جرم شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

چکیده

با شیوع بحران کرونا به جهت پیشگیری و مبارزه با این بیماری، نیازمند اتخاذ تدابیر و دستورالعمل‌هایی در جهت رعایت حق بر امنیت جامعه و در کنار آن، رعایت حق بر سلامت زندانیان در نظام عدالت کیفری می‌باشد. هدف از پژوهش بررسی جلوه‌های تعارض این دو حق و تأثیر آن در مدیریت بحران کرونا است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و به روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. در تنظیم پژوهش، از روش اسنادی و کتابخانه‌ای استفاده ‌شده و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات کسب ‌شده به‌صورت کیفی و مبتنی بر استنتاج از منابع و متون بوده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش بیانگر آن است که اعطای مرخصی‌های طولانی‌مدت و استفاده بیش‌تر از نهادهای ارفاقی کیفری در دوران شیوع بحران کرونا، باعث به وجود آمدن تعارض‌های حق بر امنیت جامعه با حق بر سلامت زندانیان، ازجمله افزایش مسئولیت نیروی پلیس، کاهش احساس امنیت در بین شهروندان ناکرده بزه و تغییر نرخ جرایم در جامعه خواهد گردید که این امر در مدیریت بحران نیز تأثیر خواهد داشت. هم‌چنین، در شرایط عادی هر دو حق جزء حقوق بنیادین بشری هستند و در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و نمی‌توان حقی را بر دیگری در اولویت قرارداد؛ اما در مواقع بحرانی ازجمله بحران کرونا به نظر می‌رسد که حق بر امنیت جامعه بر حق بر سلامت زندانیان اولویت داشته باشد؛ زیرا ازلحاظ کمیت حق بر سلامت معدود زندانیان در مقابل حق بر امنیت جامعه اکثریت جامعه قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیمی، شهرام (1391). بازپروری عادلانه مجرمان. فصل‌نامه آموزه‌های حقوق کیفری. 9(3): 151-176.
  2. اسدزندی، مینو؛ ابوالقاسمی، حسن؛ جوادی، مهروز؛ سرهنگی، فروغ (1399). ارزیابی تطبیقی رفتارهای سلامت معنوی مردم ایران در بحران کووید-19 با شواهد دینی. فصل‌نامه طب نظامی. 22(8): 864-872.
  3. اسماعیلی، محسن (1399). حق شهروندان بر امنیت؛ تفاوت ماهیت و آثار آن (نظریه‌ای متفاوت در باب امنیت بر اساس شریعت). فصل‌نامه مطالعات راهبردی ناجا. 5(15): 45-58.
  4. اقبالی، محمد؛ قیوم‌زاده، محمود؛ رهبرپور، محمدرضا (1398). تأمین امنیت اجتماعی از منظر مسئولیت جزایی اشخاص حقوقی در سیاست قانون‌گذاری ایران. فصل‌نامه پژوهش‌نامه نظم و امنیت اجتماعی. 12(47): 125-148.
  5. امینی، محمد تقی؛ مرادی، حجت الله (1402). واکاوی تأثیر اعتراضات کارگری در شکل‌گیری بحران امنیتی در اراک (مورد مطالعه شرکت‌های هپکو و آذراب). فصل‌نامه مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری. 14(1): 59-29.
  6. باپیری، امیدعلی؛ کمربیگی، خلیل؛ درویشی، فرزاد (1394). بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و برخی عوامل مرتبط با آن (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان ایلام). فصل‌نامه فرهنگ ایلام. 16(46): 75-90.
  7. بارانی، صادق؛ بهزادی‌نژاد، آرش؛ زهادت‌پور، زهرا (1400). بررسی تأثیر شیوع ویروس کووید-19 بر ارتکاب جرم سرقت؛ با تأکید بر نظریه فوق اشباع جنایی. فصل‌نامه پژوهش‌های حقوقی میان رشته‌ای. 2(1): 85-94.
  8. بیگی، جمال؛ تیموری، مهرداد (1399). حق بر سلامت کودکان و نوجوانان محروم از آزادی و چالش‌های فراروی آن در بحران کرونا. کنفرانس ملی سلامت اجتماعی در شرایط بحران. دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. 1-12.
  9. بیگ‌زاده، ابراهیم؛ قاری سید فاطمی، سید محمد؛ محمودی، سید هادی؛ لطیفیان، محمدحسین (1399). معضل کرونا در آیینه حقوق بین‌الملل معاصر. فصل‌نامه تحقیقات حقوقی. 23(ویژه‌نامه حقوق و کرونا): 11-57.
  10. تیموری، مهرداد؛ بیگی، جمال (1401). راهبردنگاری قانونی و اصول اخلاق پزشکی در زندان‌ها برای سیاستگذاری  نظام سلامت در پاندمی کرونا. فصل‌نامه اخلاق پزشکی. 16(47): 14-1.
  11. تیموری، مهرداد (1401). سیاست جنایی ایران در قبال نقض حق بر سلامت زندانیان با تکیه بر اسناد بین‌المللی. رساله جهت دریافت درجه دکتری تخصصی حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه.
  12. تیموری، مهرداد؛ بیگی، جمال؛ احدی، فاطمه (1400). چالش‌های فراروی حق بر سلامت زندانیان در بحران کرونا و مکانیسم‌های مقابله با آن. فصل‌نامه حقوق پزشکی. 15(56): 463-476.
  13. حاجی ده‌آبادی، محمدعلی (1399). از بحران کرونا تا بحران سیاست جنایی. فصل‌نامه حقوق اسلامی. 17(64): 111-133.
  14. درشتی، حنانه (1399). نقش نیروی انتظامی در توانمندسازی شهروندان با رویکرد ارتقای احساس امنیت اجتماعی. فصل‌نامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی. 15(57): 119-136.
  15. درویشی، سیدرضا؛ مسلمی، محمدحسین (1399). جرم انگاری بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی در افشای اطلاعات نظامی. فصل‌نامه امنیت پژوهی. 19(70): 19-43.
  16. دوستدار، رضا (1390). نقش و کارکرد نیروهای مسلح در تحقق امنیت ملی پایدار در چشم‌انداز (1404) مطالعه موردی: نیروی انتظامی ج.ا.ایران. فصل‌نامه نظم و امنیت انتظامی. 4(3): 81-106.
  17. رضایی، مهدی؛ بالایی، حمید (1395). امنیت و حقوق شهروندی؛ تقدم یا تأخر. فصل‌نامه آفاق امنیت. 9(30): 97-121.
  18. رضازاده، اکبر؛ محکم‌کار، ایمان؛ جعفری، ابوذر (1396). کارکرد رسانه‌های جمعی بر امنیت عمومی جامعه با محوریت جامعه اطلاعاتی. فصل‌نامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی. 12(44): 135-160.
  19. زارعی، نرجس؛ میرعباسی، سید باقر؛ عسگرخانی، ابومحمد (1400). پیشگیری از تضییع حقوق شهروندان در پرتو بازتعریف دولت در قالب حکمرانی مطلوب. فصل‌نامه مطالعات پیشگیری از جرم. 16(60): 67-85.
  20. سرافراز، حسین (1399). اپیدمی کرونا و آندمی ناامنی. درج‌شده در سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی. کد خبر: 10470
  21. شاملو، باقر (1399). بازخوانی سیاست جنایی پیشگیرانه در پرتو بحران کووید-19 و تئوری آشوب. فصل‌نامه تحقیقات حقوقی. 23(ویژه‌نامه حقوق و کرونا): 111-132.
  22. شاه یاری، فرشاد (1402). ارائه الگوی نقش آینده پژوهی در مدیریت بحران. فصل‌نامه مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری. 14(1): 112-93.
  23. شربتیان، محمدحسن؛ مجیدی، عبدالرضا؛ عمرانی، مهدی (1399). تأثیر احساس امنیت بر سلامت اجتماعی شهروندان (موردمطالعه: شهروندان بالای 18 سال مناطق شهری مشهد). فصل‌نامه مطالعات امنیت اجتماعی. 11(61): 157-186.
  24. شری‌زاده، مهدی (1398). چالش‌های حقوقی و پلیسی نظارت بر مجرمان سابقه‌دار. فصل‌نامه کارآگاه. 12(46): 7-20.
  25. صفاری، علی؛ صابری، راضیه؛ لکی، زینب؛ رضایی، عباس (1400). تأثیر شیوع بیماری کووید-19 و فاصله‌گذاری اجتماعی بر نرخ جرایم )مطالعه موردی: استان تهران(. فصل‌نامه پژوهش‌های حقوق جزا و جرم شناسی. 9(17): 207-237.
  26. طاهری، سمانه (1396). مطالعه‌ی تطبیقی حقوق فرد تحت نظر در آیین دادرسی کیفری ایران و انگلستان. فصل‌نامه کارآگاه. 10(38): 38-63.
  27. عادلی، علیرضا (1391). ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در برقراری نظم و امنیت شهرستان بم با رویکرد مدیریت بحران. فصل‌نامه مطالعات مدیریت انتظامى. 7 (2): 253-281.
  28. عباسی، محمود؛ دهقانی، غزاله؛ رضایی، راحله (1394). الزامات حقوقی اسناد بین‌المللی در قبال بهداشت و سلامت عمومی و چالش‌های فراروی آن. فصل‌نامه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران. 33(2): 138-146.
  29. علیزاده، کاویانی؛ عبدالرضا، محمدهادی (1390). حق امنیت فردی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصل‌نامه حقوق خصوصی. 41(4): 257-272.
  30. فرج‌پور، مریم؛ ایزدی، احمد؛ رضایی، نورمحمد (1397). بررسی عملکرد پلیس بر احساس امنیت عمومی از دیدگاه شهروندان. فصل‌نامه پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی. 11(41): 75-100.
  31. فرخ‌رضا شفیعی، سیدمحمد؛ کونانی، سلمان؛ گلخندان، سمیرا (1400). تأملی بر سیاست جنایی ایران در حمایت از حق بر سلامت؛ مورد کاوی بیماری واگیردار کووید-19. فصل‌نامه تعالی حقوق. 12(2): 136-162.
  32. کسایی، رقیه (1393). تبارشناسی امنیت اجتماعی با رویکرد تبیین نقش و جایگاه پلیس. فصل‌نامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی. 9(33): 69-103.
  33. کلانتری، عباس؛ مطهری فرد، مرتضی (1399). بررسی فقهی مسئولیت هزینه‌های زندانی. فصل‌نامه پژوهش‌های فقهی. 16(1): 125-148.
  34. مجموعه مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا (1399). اسفند 1398-مرداد 1399 تا (جلسه سی‌ام). تهران: انتشارات معاونت امور دولت.
  35. محمدی، علی؛ امیری، یاسر؛ جوبر، مسعود (1393). اولویت‌بندی وضعیت شاخص‌های امنیت اجتماعی و رتبه‌بندی استان‌های کشور ازنظر سطح امنیت اجتماعی با استفاده از روش تحلیل رابطه‌ای خاکستری (GRA). فصل‌نامه انتظام اجتماعی. 6(3): 7-34.
  36. مرادی، علی؛ محمدی‌فر، نجات (1399). نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا (مطالعه موردی شهر کرمانشاه). فصل‌نامه انتظام اجتماعی. 12(2): 123-148.
  37. مؤذن‌زادگان، حسنعلی؛ غلامی، حسین؛ ضرغامی، سیروس (1397). بررسی تطبیقی تعامل دادستان و پلیس در ایجاد توازن میان حقوق متهم و امنیت اجتماعی در حقوق ایران و آمریکا. فصل‌نامه پژوهش‌نامه نظم و امنیت اجتماعی. 11(42): 131-152.
  38. نویدنیا، منیژه (1385). تأملی نظری در امنیت اجتماعی؛ با تأکید بر گونه‌های امنیت. فصل‌نامه مطالعات راهبردی. 9(31): 53-73.
  39. هاشمی، سید محمد (1389). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد دوم. تهران: نشر میزان.
  40. هنری قانع، اسماعیل (1399). تقابل حق بر سلامتی با سایر حقوق شهری با تأکید بر وظیفه شهرداری در جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی. فصل‌نامه تحقیقات حقوقی معاهده. 2(5): 109-142.
  41. هوشمند فیروزآبادی، حسین (1399). امکان‌سنجی رفع مسئولیت مدنی ناقلان بیماری‌های همه‌گیر در پرتو قاعده تحذیر.  فصل‌نامه حقوق اسلامی. 17(64): 77-110.
  42. یزدانی، عنایت‌الله؛ صادقی، زهرا (1389). امنیت اجتماعی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران (در قالب تهدیدات فرهنگی و اجتماعی). فصل‌نامه مهندسی فرهنگی. 4(39): 48-64.
  43. Beato Filho, Claudio; Silveira, Andrea Maria; Ribeiro, Ludmila Mendonça Lopes; Rocha, Rafael Lacerda Siveira; Souza, Rafaelle Lopes; Oliveira, Victor Neiva (2020). Percepções Sociais sobre o Sistema Prisional Brasileiro: Um estudo quantitativo. Journal of Revista Brasileira De Execução Penal. 1(1): 279–305.
  44. Birgitta, Rubenson (2002). A Health and Human Rights. Issue Paper. Swedish International Development Cooperation Agency. Heath Division Document. 1-32.
  45. Boman, John H; Gallupe, Owen (2020). Has COVID-19 Changed Crime? Crime Rates in the United States during the Pandemic. Journal of Criminal Justice. 8: 1–9.
  46. Coyle, Andrew; Helen, Fair (2018). A Human Rights Approach to Prison Management, Handbook for Prison. 3rd edition. London: University of London.
  47. E. McDermott, Barbara (2013). Coercion in Research: Are Prisoners the Only Vulnerable Population?. Journal of Academy of Psychiatry and the Law. 41(1): 8-13.
  48. Gallina, Pasquale; Giannicco, Giovanna; Gallina, Fabrice (2020). Release of Mafia-crime prisoners during the COVID-19 epidemic: imbalance between detainee’s health and public safety. Journal of BMJ Mil Health. 166: 444.
  49. Hawk, Laura; Woolhandler, Steffie; McCormick, Danny (2020). Covid-19 in Prisons and Jails in the United States. Journal of Jama Internal Medicine. 180(8): 1041-1042.
  50. Kaiser, Jocelyn (2020). ‘Every day is a new surprise’ Inside the effort to produce the world’s most popular coronavirus tracker. https://www.sciencemag.org/news/2020/04/every-day-new-surprise-inside-effort-produce-world-s-most-popular-coronavirus-tracker
  51. Lyons, Lauren (2020). Incarceration, Covid-19, and Emergency Release: Reimagining How and When to Punish. Journal of Kennedy Institute of Ethics. 30(3): 291-317.
  52. Marmolejo, Lina; Barberi, Daniela; Bergman, Marcelo; Espinoza, Olga; Fondevila, Gustavo (2020). Responding to Covid-19 in Latin American Prisons: The Cases of Argentina, Chile, Colombia, and Mexico. Journal of Victims & Offenders. 15(7-8): 1-24.
  53. Miller, Mitchell. J; Blumstein, Alfred (2020). Crime, Justice & the Covid-19 Pandemic: Toward a National Research Agenda. Journal of Criminal Justice. 45: 515-524.
  54. Mawby, Rob (2020). Corona Virus, Crime and Policing: Thoughts on the implications of the lockdown rollercoaster. European Law Enforcement Research Bulletin. 1-18.
  55. Toebes, Brigit (2015). Human Rights and Public Health: Towards a Balanced Relationship. Journal of Human Rights. 19(4): 488-504.
  56. Widra, Emily; Wagner, Peter (2020). While Jails Drastically Cut Populations, State Prisons Have Released Almost no one. website Prison Policy Initiative. 1-5.
  57. WHO Director-General’s Opening Remarks at the Mission Briefing on COVID-19 (12 March 2020) Geneva: World Health Organization. 2020. Retrieved from: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-mission-briefing-on-covid-19-12-march-2020.
مطالعات مدیریت بحران
دوره 15، شماره 3
فصلنامه پاییز
مهر 1402
صفحه 11-35

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 31 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 18 شهریور 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار