سازماندهی و مدیریت نیروهای مردمی در مقابله با بحران‌های اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار،دانشگاه جامع امام حسین(ع)،تهران،ایران.

چکیده

حضور مردم در بحران‌های اجتماعی به عنوان نیروی کمکی مدیریت بحران، ازجمله مواردی بوده که در طول بیش از چهار دهه اخیر شاهد آن بوده‌‌ایم. موضوعی که در پاره‌ای از موارد به دلیل عدم آموزش‌های لازم باعث برهم خوردن نظم میدان و حتی خنثی سازی اقدامات تامینی و وارد آمدن خسارت ناخواسته به عوامل حاضر در میدان اعتراض منجر شده است. از اینرو موضوع سازماندهی نیروهای مردمی برای ورود به بحران‌های اجتماعی جهت جلوگیری از تحلیل رفتن نیروهای مدافع امنیت و تبعات ناشی از نابسامانی و ناهماهنگی‌های میدانی، به عنوان مبحث اصلی این پژوهش و با سوال «چگونه می‌توان نیروهای مردمی ‌را در راستای مدیریت کردن ناآرامی‌های اجتماعی، سازماندهی کرد؟» درنظر گرفته شد تا با بررسی آن به اثربخش بودن یا نبودن آن پی برده و برای آن راهکاری ارائه شود. داده‌های این تحقیق به روش کیفی و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق تهیه گردیده است که طی مصاحبه با خبرگان و افراد باتجربه جمع‌آوری شده و همچنین با مطالعات کتابخانه‌ایی و استخراج دستورالعمل‌ها برای نیروهای مردمی جهت ورود به میدان مدیریت بحران انجام شده‌ است. آنچه که در پایان این پژوهش به دست آمد آن است که «سازماندهی نیروهای مردمی در بهتر مدیریت کردن بحران‌های اجتماعی موثر واقع می‌شود.» این مهم طی فرایند کلی سازماندهی و اقدامات مدیریت بحران توسط نیروهای مردمی و در دو قسمت عملیات میدانی و عملیات فضای مجازی انجام خواهد شد و نیروهای مردمی در این دو دسته بندی، سازماندهی و وارد عملیات مدیریت بحران می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


      اسملسر، نیل(۱۳۸۰)، تئوری رفتار جمعی. ترجمه رضا دژاکام. تهران، مؤسسه یافته‌های نوین
افضلی و دیگران(1393)، چالش‌ها و راهکارهای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در مدیریت بحران، دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان‌های حیاتی، صنایع و مدیریت شهری، دانشگاه تهران.
امیری، عبدالرضا(1391)، مطالعه فرایند و متغیرهای مؤثر بر امنیتی‌شدن بحران‌های اجتماعی در ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، شماره 7
آقایی، سید داوود (1387)، نقد و بررسی نظریه‌های مطرح درباره نقش رسانه‌ها در مدیریت بحران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های ارتباطی، شماره 55
جمعی از نویسندگان(1388)، مدیریت بحران با رویکرد امنیت عمومی، تهران، معاونت آموزش ناجا. چاپ سوم.
جمیلی، حسن؛ سواری، احمد(1399)، بررسی جایگاه مشارکت‌های مردمی در مدیریت بحران، هنر و معماری، فصلنامه پژوهش‌های نوین علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی، سال سوم - شماره 23.
حسینی، مازیار(1387)، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران. مدیریت بحران، تهران: مؤسسه نشر شهر.
حسینی جناب و دیگران(1394)، اصول و مبانی مدیریت بحران، تهران، انتشارات رویان پژوه
رضائیان، علی(1385)، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: انتشارات سمت، چاپ هشتم
روحی، نبی‌الله(1389)، اصول راهبردی مدیریت ناآرامی‌های شهری، فصلنامه مطالعات بسیج، سال سیزدهم، شمارة 46، بهار 1389.
عرب، مهدیه(1395)، بررسی اثربخشی شیوه‌های آموزش مدیریت بحران بر یادگیری داوطلبین طرح دوام، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته مدیریت آموزش، دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد مرکزی
عظیمیان، قدرت الله(1393)، راهبردهای مناسب برای مدیریت بحران ناشی از تهدیدات اجتماعی، پژوهش‌نامه نظم و امنیت انتظامی، شماره 26
گیدنز، آنتونی(۱۳۷۳)، جامعه‌شناسی، تهران، نشر نی
لئوسادیا دیاز، رومرو(1394)، درآمدی بر کنشگری برخط و جنبش‌های اجتماعی معاصر، (ترجمه حسین حسنی)، فصلنامه مطالعات ماهواره و رسانه‌های جد‌ید، سال سوم، شماره 12
مک‌کارتی، شاون (1381)، نقش اطلاعات در مدیریت بحران، ترجمه محمدرضا تاجیک، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
موسوی خمینی، روح‌الله(1389)، صحیفه امام، جلد 8، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
ناکینی، محسن(1396)، تأثیر سازماندهی در مدیریت بحران‌های اجتماعی، فصلنامه پدافند غیرعامل و امنیت، شماره 18