عوامل مؤثر بر بحران قوم‌مداری در تضعیف‌ همبستگی ملی (یک مدل‎سازی نظری در شرایط بحرانی جوامع شهری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

2 استادیار جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ایران با توجه به شرایط جغرافیایی و تاریخی و نیز به لحاظ ساختاری و ذاتی مشتمل بر انواع شکاف‌ها و تفاوت‌های اجتماعی، قومی و مذهبی است بنابراین حضور و وجود ملموس اقوام، اقلیت‌ها، اقشار و خرده فرهنگ‌های متنوع انواع تمایزات، تفاوت‌ها و تفکیک‌ها در آن به وجود خواهد آورد.
این مقاله با هدف بررسی فشارهای قومیتی در شرایط بحرانی با استفاده از روش پژوهش عامل محور که مبتنی بر طرح پیش نویس می‌باشد و شرایط و عوامل مؤثر بر موضعیت را تشریح می‌کند طراحی شده است. هرکدام از نهادهای موجود را که روابط داخلی و ساختارهای تعاملی، ویژگی‌ها و قواعد جدیدی برای قومیت ایجاد کرده بودند شناسایی و بررسی تئوریک نمود. یافته‌های این پژوهش نشان دادند در بین عوامل مختلف نمی‌توان از اثر سیاست‌های قومی که دولت‌های مختلف در بروز و تنش بین اقوام و حکومت مرکزی و یا پذیرش نظام مستقر از سوی اقوام چشم پوشی نمود، در واقع هر زمان که دولت‌ها توانستند سیاست‌های قومی‌شان را هژمونیک سازند، بی‌تردید در بین اقوام نوعی اراده مثبت برای حفظ نظام سیاسی مستقر و نوعی تعلق نسبت به هویت و همبستگی ملی شکل خواهد گرفت که به همبستگی ملی منجر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  1. احمدی، حمید (1389)، قومیت و قومیت گرایی در ایران: افسانه و واقعیت،تهران، نشر نی.
  2. اسکاتزونی، فلامینیو (1392)، جامعه‌شناسی عامل محور محاسباتی، ترجمه احمدرضا اصغرپور ماسوله، مشهد: انتشارات سنبله.
  3. اشرف نظری، علی، سازمند، بهاره(1387)، گفتمان هویت و انقلاب اسلامی ایران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران.
  4. برینتون، کرین (1362)، کالبد شکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلانی، تهران، نشر نو.
  5. بشیریه، حسین (1382)، آموزش دانش سیاسی،تهران،نشر نگاه معاصر.
  6. بشیریه، حسین (1387)، دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی در ایران، نگاه معاصر، تهران.
  7. پناهی، محمد حسین (1371)، نظریه‌های انقلاب: وقوع،فرایند و پیامدها،تهران، انتشارات سمت.
  8. پولانی، کارل (1396)، دگرگونی بزرگ خاستگاه‌های اقتصادی و سیاسی روزگار ما، مترجم محمد مالجو، تهران: نشر و پژوهش شیرازه کتاب.
  9. تاجیک، محمد رضا (1379)، جامعه امن در گفتمان خاتمی، تهران، نشر نی.
  10. جلایی‌پور، حمیدرضا (1392)، «جامعه‌شناسی ایران» جامعه کژ مدرن، تهران: نشر علم
  11. چلبی، مسعود (1378)،  نگاهی گذرا به قوم کرد، تهران، موسسه مطالعات ملی.
  12. چلبی، مسعود (1378)، بررسی هویت قومی و رابطه آن با هویت جامعه‌ای(ملی)، جلد اول، تهران، وزارت کشور.
  13. حسینی بهشتی، سید علیرضا (1387)، همزیستی اتحاد و افتراق ،تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
  14. خاتمی، سید محمد (1379)، توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی و امنیت ملی، تهران، طرح نو.
  15. دورین، پاتریک، فرارو، پاتریک (1386)، مسأله همبستگی، نظریه‌ها و مدل ها، دکتر علی مرشدی زاده، انتشارات تمدن ایرانی.
  16. رفیع پور، فرامرز(1376)، توسعه و تضاد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  17. ریترز، جرج (1384)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، دکتر محمد صادق مهدوی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  18. زتومکا، پیوتر(1386)، نظریه جامعه شناختی اعتماد، غلامرضا غفاری، تهران، شیرازه.
  19. سوئدبرگ، ریچارد، گرانووتر، مارک (1395)، جامعه‌شناسی اقتصادی ساخت اجتماعی و کنش اقتصادی، مترجم علی‌اصغر سعیدی، تهران: نشر تیسا.
  20. سیدامامی، کاووس (1377)، یکپارچگی ملی و رشد هویتهای قومی، فصلنامه مطالعات راهبردی،
     شماره 1 در ج.ا.ایران، صص «قومیت» ویژه 18 - 7.
  21. صالحی امیری، سید رضا (1388)، مدیریت منازعات قومی در ایران، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
  22. عبدی، عباس، گودرزی، محسن(1387)، تحولات فرهنگی در ایران، تهران، انتشارات روش.
  23. کچوئیان، حسین(1386)، تطورات گفتمان‌های هویتی ایران: ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد، تهران، نشر نی.
  24. کلمن، جیمز (1392) بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  25. لهسائی زاده، عبدالعلی و همکاران(1388)، بررسی عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی و هویت ملی در میان اعراب شهرستان اهواز، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 1، بهار.
  26. میچل، ملانی (1391)، پیچیدگی، ترجمه محمدصالح سعادتمند، تهران: نشر شورآفرین.
  27. Barabási, A.-L. (1999). Thermodynamic and kinetic mechanisms in self-assembled quantum dot formation. Materials Science and Engineering: B, 67(1-2), 23–30. doi:10.1016/s0921-5107(99)00205-6
  28. Barabási, A.-L., Albert, R., & Jeong, H. (2000). Scale-free characteristics of random networks: the topology of the world-wide web. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 281(1-4), 69–77. doi:10.1016/s0378-4371(00)00018-2
  29. Blitvich, P. G.-C. (2018). Globalization, transnational identities, and conflict talk: The superdiversity and complexity of the Latino identity. Journal of Pragmatics, 134, 120–133. doi:10.1016/j.pragma.2018.02.001
  30. Carvalho, S. W., Luna, D., & Goldsmith, E. (2019). The role of national identity in consumption: An integrative framework. Journal of Business Research. doi:10.1016/j.jbusres.2019.01.056 
  31. El Banna, A., Papadopoulos, N., Murphy, S. A., Rod, M., & Rojas-Méndez, J. I. (2018). Ethnic identity, consumer ethnocentrism, and purchase intentions among bi-cultural ethnic consumers: “Divided loyalties” or “dual allegiance”? Journal of Business Research, 82, 310–319. doi:10.1016/j.jbusres.2017.09.010
  32. Guntzburger, Y., Johnson, K. J., Martineau, J. T., & Pauchant, T. C. (2018). Professional ethnocentrism and ethical risk management efficacy: How engineer’s emotional openness mediates this complex relationship. Safety Science, 109, 27–35. doi:10.1016/j.ssci.2018.05.004
  33. Gurung, Ganesh & Bhandari, Bishnu(1980) , National Integration In Nepal: a Paper Presented at the dev elopment and social change in Nepal.
  34. Haque,M,S(2003).The role of the State in Managing Ethnic Tensions in Malaysia,American behavioral scientist.Vol.47No.3,November 2003: 240-266.
  35. He, K., Li, Q., & Sun, X. (2018). A tighter relation between sensitivity complexity and certificate complexity. Theoretical Computer Science. doi:10.1016/j.tcs.2018.08.025
  36. Heckathorn ,Douglas D& Rosenstein, Judith E. (2002), Group solidarity as the product of collective action: Creation of solidarity in a population of injection drug users, in (ed.) 19 (Advances in Group Processes, Volume 19), Emerald Group Publishing Limited, pp.37-66.
  37. Heckathorn ,Douglas D& Rosenstein, Judith E. (2002), Group solidarity as the product of collective action: Creation of solidarity in a population of injection drug users, in (ed.) 19 (Advances in Group Processes, Volume 19), Emerald Group Publishing Limited, pp.37-66.
  38. Klein, J., & Wikan, G. (2019). Teacher education and international practice programmes: Reflections on transformative learning and global citizenship. Teaching and Teacher Education, 79, 93–100. doi:10.1016/j.tate.2018.12.003
  39. Lipka, D., Witte, T., Toth, R., Yang, J., Wiesenfarth, M., Nöllke, P., Plass, C. (2017). Ras-pathway mutation patterns define epigenetic subclasses in juvenile myelomonocytic leukemia. Experimental Hematology, 53, S82–S83. doi:10.1016/j.exphem.2017.06.184
  40. McPherson, Miller& Smith-Lovin, Lynn (2002) "Cohesion and membership duration: Linking groups, relations and individuals in an ecology of affiliation",Vol. Iss: 19, pp.1 – 36.
  41. Oneto, L., Ridella, S., & Anguita, D. (2019). Local Rademacher Complexity Machine. Neurocomputing. doi:10.1016/j.neucom.2018.10.087
  42. Oritsejafor, Emmanuel (2009), National Integration in Liberia: An Evolving Pursuit, The Journal of Pan African Studies, Vol 3, no. 1. September.
  43. Osabuohein P. Amienyi (1992) , The actual contribution of mass media use to Integrative tendency in Nigeria, African Media Review Vol . 6 No 2.
  44. Remondino, M. (2003) Multi-Agent Based Modelling: from Social Simulation to Real Time Strategy Games, GAME-ON 2003: 135-139.
  45. Rolland, T., Taşan, M., Charloteaux, B., Pevzner, S. J., Zhong, Q., Sahni, N., Mosca, R. (2014). A Proteome-Scale Map of the Human Interactome Network. Cell, 159(5), 1212–1226. doi:10.1016/j.cell.2014.10.050
  46. Srbljinovic, A., and Skunca, O. (2003) An introduction to agent based modelling and simulation of social processes, interdisciplinary description of complex systems 1: 1-8.
  47. Zahra , Aziz & Amla Salleh and Ema Ribu, (2010) A Study of National Integration: Impact of Multicultural values , Procedia Social and Behavioral Sciences, 7(C), 2010,691-700.