الگوی مدیریت بحران در اندیشه و سیره امام خمینی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینای همدان، همدان، ایران

چکیده

انقلاب اسلامی ایران در عمر 42 ساله خود با بحرانهای متعددی روبه‌رو بوده است. در طول تاریخ اندیشمندان مکاتب مختلف تلاش کرده‌‌اند بر اساس جهان‌بینی و مکتب فکری خود الگوهایی را به‌منظور مدیریت بحرانها ارائه کنند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که الگوی عملی امام خمینی(ره) در رویارویی با بحرانها چه بوده است. به‌نظر می‌رسد امام خمینی با مدیریت موفق بحرانهای گوناگون و متعدد، الگوی ویژه‌ای را در مدیریت بحران به‌کار گرفته که ضمن اشتراک با دیگر الگوهای مدیریت بحران از ویژگی خاصی برخوردار است. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی و با ابزار کتابخانه‌ای و اسنادی به بررسی آثار و عملکرد حضرت امام(ره) پرداخته است. یافته مقاله نشان می‌دهد که امام خمینی(ره) در رویارویی با بحرانهای مختلف در طول ده سال رهبری الگوی ویژه‌ای در مدیریت بحرانها به‌کاربرده است.

کلیدواژه‌ها


  1. امام خمینی، سید روح‌اله (1374)، شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  2. امام خمینی، سید روح‌اله، صحیفه نور، ج 1 و ۱۱ و 12، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). قابل ‌دسترسی در:                www.imam-khomeini.ir/fa/page/210
  3. امام خمینی، سید روح‌اله، وصیت‌نامه الهـی، سیاسی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  4. احمدی، مسعود (1385)، مبانی سازمان و مدیریت، چ 7، ساری: پژوهش‌های فرهنگی.
  5. اختری، عباسعلی (1369)، مدیریت علمی مکتبی از دیدگاه اسلام، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  6. اسکندری، حمید (1392)، الگوهای سناریونویسی در مدیریت بحران، تهران: بوستان حمید.
  7. افتخاری، اصغر و حسین‌زاده، ابوالحسن (1389)، الگوی مدیریت بحران سیاسی در سیره امام خمینی(ره)، مجله آفاق امنیت، ش 9.
  8. انگناس، گاس و میتراف، ایان (1381) مدیریت بحران پیش از روی دادن، ترجمه محمود توتونچیان، تهران: مؤسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
  9. بابایی اهری، مهدی (1382)، مدیریت بحرانهای سازمانی، مجله کمال مدیریت، ش4 و 5: 121 ـ 122

10. باتاکاریا، کرون (1364)، مدیریت بحران، ترجمه فریده خلعتبری، مجله حسابدار، ش 16.

11. باقری، مصباح الهدی (1380)، جنبه‌هایی از مدیریت بحران پیامبر اکرم(ص) با تأکید بر موارد خاص: چهار غزوه (بدر) (احد) (احزاب) و (تبوک)، مجله پژوهشنامه حقوق، ش 3 و 4.

  1. 12.  پارسانیا، حمید (1390)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: کتاب فردا.

13. جمشیدی، محمدحسین (1384)، اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران: پژوهشکده امام خمینی انسان اسلامی.

14. حسین‌زاده، ابوالحسن (1391)، مدیریت بحران سیاسی در سیره امام خمینی، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.

15. حسینی، مازیار (1387)، مدیریتبحران، تهران: نشر شهر.

16. رجایی، غلام علی (1384)، برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 4، چ 2، تهران: مؤسسه عروج.

17. رضائیان، علی (1379)، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: انتشارات سمت.

18. روحانی، سید حمید (1361)، شریعتمداری در دادگاه تاریخ، قم: دفتر اسناد انقلاب اسلامی.

19. روحی، نبی‌الله (1390)، امنیت مردم‌نهاد در مدیریت بحران، تهران: دانشگاه امام حسین (ع).

20. ری‌شهری، محمد (1388)، خاطره‌ها، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

21. سهرابی، محمد و نکویی، محمد (1386)، ارزش‌های پیشگیری سیستمی در مدیریت بحرانهای امنیتی، مجله نگرش راهبردی، ش 85 و 86.

22. شفیعی، عباس (1384)، تبیین مؤلفه خدامحوری در استراتژی رهبری امام خمینی، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، ش 23 و 24.

23. شیداییان، حسین (1387)، نگاهی کوتاه بر نوآوری‌های امام خمینی در نظریه‌پردازی و رهبری انقلاب، مجله حصون، ش 18.

24. شیرازی صدرالدین (1360)، اسرارالایات. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.

25. عالمیان، علی‌اکبر (1368)، امام خمینی و مدیریت تحولات سه دهه اخیر جهان، مجله فرهنگ پویا، ش 4.

26. عمید‌ زنجانى، عباسعلى (1366)، فقیه سیاسى، تهران: امیرکبیر.

27. فربد، محمدصادق (1380)، مبانی انسان‌شناسی، تهران: پشتون.

28. فوزی، یحیی (1384)، اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران: دفتر نشر معارف.

29. فوزی، یحیی (1384) تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ج اول، تهران: عروج.

30. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل (1368)، حقوق اساسی و نهادها سیاسی، تهران: مؤسسه‌ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران،

31. قلی پور، آرین (1382)، بحران مدیریت در مدیریت بحران، مجله کمال مدیریت، ش 4 و 5.

32. کاظمی علی‌اصغر (1366)، مدیریت بحرانهای بین‌المللی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه:

  1. 33.  کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق)، اصول کافی، به تصحیح، علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، ج ‏2،  چ 4. تهران: دارالکتب الإسلامیة.

34. گلابی، سیاوش (1369) توسعه منابع انسانی در ایران جامعه‌شناسی توسعه ایران، تهران: فردوس.

35. گودرزی غلامرضا (1386)، تصمیم‌گیری استراتژیک: مطالعه موردی موعودگرایی شیعه تهران، دانشگاه امام صادق.

36. محمدی، حسن (1378)، خودباختگی و خودباوری از دیدگاه امام خمینی(ره)، مجله پژوهش‌های راهبردی، ش 19 و20.

37. مرادی، روح‌الله (1391)، مدیریت بحران، تهران: دانشکده افسری امام علی.

38. معلمی، حسن (1380)، نگاهی به معرفت‌شناسی در فلسفه غرب، چ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،

39. وصیت‌نامه الهی، سیاسی امام خمینی