طراحی الگوی راهبردی مدیریت بحران امنیتی مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری (مدظله العالی) (مورد مطالعاتی فتنه 1388)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

نظام جمهوری اسلامی ایران در طول 40 سال گذشته آزمونها، چالشها و بحرانهایی را پشت سر نهاده که نقش تاریخ­ساز «ولی­فقیه» در مهار و تدبیر آنها بی­بدیل و غیر قابل انکار است، رخدادهایی که نمونه­های مشابه آن در دیگر کشورها سبب فروپاشی رژیم سیاسی یا اضمحلال ایدئولوژیک آنان گشته است. اما فرجام حوادث در ایران به‌گونه­ای دیگر رقم خورد، چنانکه حتی در موارد بسیاری حیرت جهانیان را برانگیخته است. اتفاقات سال 1388 برخلاف همه پیش­بینی­های تحلیلگران و ناظران غربی، بر اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران افزود و در همین میان بود که دوباره چشمها به «نقش رهبری در مدیریت بحران» دوخته شد. در این مقاله به موضوع مدیریت مقام معظم رهبری در حوادث سال 1388 پرداخته شده و هدف آن ارائه الگوی راهبردی برای مدیریت ناآرامیهای اجتماعی بوده است که با ذکر برخی مؤلفه­ها و رویکردها از بحران و مدیریت بحران در مباحث نظری به بررسی سخنان و منویات ایشان در سال انتخابات با روش تحلیل مضمونی پرداخته شد. نتیجه­ گویای این است که مدیریت مقام معظم رهبری در سال 1388 با تکیه بر عقلانیت، عدالت، ارزشگرایی، کارامدی و استکبارستیزی در سه بازه قبل، هنگام و پس از انتخابات به­گونه صحیحی این ناآرامی را مدیریت کرد که می­توانست بحران امنیتی در کشور ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها


  1. اخوان، محمدجواد (1389)، عبور از فتنه: بازخوانی پرونده یک سال نبرد نرم، ج 3، تهران: مرکز مطالعات و پژوهشهای بسیج دانشجویی.
  2. اداره سیاسی ستاد نمایندگی ولی­فقیه در سپاه، جدایی تا رویارویی، تهران (1377).
  3. اداره سیاسی نمایندگی ولی­فقیه در سپاه، تحلیلی بر انتخابات دهم و حوادث پس از آن، تهران (1388).
  4. اداره سیاسی نمایندگی ولی­فقیه در سپاه، انتخابات هفتم، از حماسه تا حماسه، تهران (1383).
  5. اداره سیاسی نمایندگان ولی­فقیه در سپاه، ده گفتار در باب انتخابات دهم، تهران (1388).
  6. اداره سیاسی نمایندگی ولی­فقیه در سپاه، گذر از فتنه 88، چ دوم، قم: نشر اعتدال (1389).
  7. اسماعیلی، حمیدرضا (1389)، شورش اشرافیت بر جمهوریت، ریشه­یابی حوادث سال 1388، تهران.
  8. امینی، پرویز (1389)، جامعه­شناسی، 22 خرداد، مشهد: انتشارات آفتاب توسعه.
  9. پژوهشکده تحقیقات اسلامی، (دکتر آیت مظفری)، اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری، بی­جا: مرکز چاپ ستاد نمایندگی ولی­فقیه در سپاه، بی­تا.
  10. پورمختار، محمدعلی (1388)، مسائل قضایی در مدیریت بحران، قم: نشر قضا.
  11. تاجیک، محمدرضا (1379)، مدیریت بحران، تهران: انتشارات جلالی.
  12. تاجیک، محمدرضا (1384)، فرهنگ گفتمان، تهران.
  13. تاجیک، محمدرضا (1386)، ایران و انقلابهای رنگی، فصلنامه رهیافتهای سیاسی و بین‌المللی، ش 9.
  14. تسلیمی، سعید و دیگران (1383)، بررسی الگوی سه نوع تصمیم­گیری حضرت امام خمینی(ره)، دو ماهنامه دانشور رفتار، س یازدهم، ش 8.
  15. جمعی از نویسندگان (1386)، مدیریت بحران 1 و 2، با نظارت حسین حسینی و سید مجید جدی، تهران: معاونت آموزش ناجا.
  16. حافظ­نیا، محمدرضا (1377)، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم­انسانی، تهران: انتشارات سمت.
  17. حسینی، حسین (1378)، تصمیم­گیری در بحران، مدیریت بحران و وضعیت­های اضطراری، ش 2.
  18. حسینی، حسین (1385)، بحران چیست و چگونه تعریف می­شود، فصلنامه امنیت، ش 1 و 2، دفتر مطالعات و تحقیقات امنیتی وزارت کشور.
  19. رضوانی، حمیدرضا (1385)، مدیریت بحران، ماهنامه علمی آموزشی تدبیر، س هفتم،      ش 170.
  20. راغب اصفهانی، مفردات، واژه «فتن».
  21. کاظمی، علی­اصغر (1366)، مدیریت بحرانهای بین­المللی، دفتر مطالعات سیاسی و بین­الملل، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
  22. محدثی، جواد (1378)، فتنه­شناسی، مجله معارف اسلام، ش 71.
  23. معاونت سیاسی نمایندگی ولی­فقیه در نیروی مقاومت بسیج، گونه­شناسی بحرانها و راهبردهای مقابله با آنها (1381)، تهران: چاپخانه نیروی مقاومت بسیج.
  24. نصیری، حسین و همکاران (1391)، تبیین و مطالعه تطبیقی اندیشه­های امام خامنه­ای با نظریه‌های مدیریت، تهران: نشر یاران شاهد.
  25. فرمایشات مقام معظم رهبری (از اول 88 تا 31 شهریور 89)، صراط مستقیم، معاونت فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد، مهرماه 1389.
  26. پایگاه خبری تحلیل پارسفید، 7 دی ماه، 1388.
  27. رجانیوز، مورخ 13 آبان، 1389، ساعت 19.
  28. سایت فرارو، 6 آذر 1388.
  29. فرزانگان، محمد (1388)، بررسی حوادث روز عاشورای 1388، مندرج در

www.basirat.ir

  1. پایگاه خبری ایسنا، 27/3/1388
  2. پایگاه خبری ایسنا، 28/3/1388
  3. سایت ستاد 9 دی، 8 دی ماه، 1390
  4. پایگاه خبری ایسنا، مورخ 17/3/1388
  5. خبرگزاری مهر، 20/1/1388
  6. سایت مقام معظم رهبری
  7. خبرگزاری مهر، مورخ 30 خرداد ماه 1388
  8. سایت پرشین بلاگ بصیرت، 25/11/1390، مندرج در 6 Post/