شیوه های جذب مردمی و بسیج اجتماعی داعش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه جامع امام حسین(ع)

2 استادیار گروه مدیریت بحران دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

گروه تروریستی داعش با به­کارگیری روشها و شیوه­های گوناگون و گسترده­ای توانست عده زیادی از مردم شامل مردان، زنان، نوجوانان و حتی کودکان را از شهرها و کشورهای مختلف به خود جذب کند و نیروی انسانی گسترده‌ای را از سراسر جهان به‌سوی خود گسیل دارد‌ و با بسیج اجتماعی سریع و حجیم آنان، موجودیتی قلمرویی پیدا کند؛ از این­رو با توجه به نبود پژوهشی در این زمینه به این مهم پرداخته شده که شیوه­های جذب مردم و ایجاد بسیج اجتماعی در این مسیر چه بوده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی موضوع پرداخت و نشان داد که داعش با استفاده فراوان از اینترنت و تبلیغات دروغین و فریب مردم و دادن وعده­های ناصادقی مانند حکومت آخرالزمانی و تأکید بر هویت اسلامی فراگیر با وحشت‌آفرینی و محبوبیت‌نمایی و حمایت کشورهای منطقه­ای و فرامنطقه­ای موجب آسانی انتقال نیرو و امکانات و باعث بسیج اجتماعی شد. یافته‌ها بیانگر آن است که داعش با بهره‌گیری از تبلیغات در فضای مجازی، توجه به زنان، تأکید بر هویت اسلامی و حکومت خلیفه‌گری، ادبیات آخرالزمانی و تبلیغات در مناطق اشغالی زمینه جذب عناصر مردمی را فراهم می‌کرد.

کلیدواژه‌ها


  1. اسدی، علی­اکبر (1393)، خیزش داعش و بحران امنیتی در عراق، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
  2. آجیلی، هادی؛ مبینی­کشه، زهرا (1394)، نقش داعش در شکل‌گیری معادلات جدید در خاورمیانه، مجله حبل­المتین، ش 9: 119 ـ 140.
  3. آزاد ارمکی، تقی (1373)، جایگاه بسیج­شناسی اجتماعی در جامعه­شناسی، مجله مطالعات راهبردی بسیج ، ش 2: 19 ـ 30.
  4. آشوری، داریوش (1388)، هویت ملی و پروژه ملت­سازی در پرسه‌ها و پرسه­ها، تهران: آگه.
  5. بشیریه، حسین (1387)، انقلاب و بسیج سیاسی، چ 6، تهران: دانشگاه تهران.
  6. بصیری، محمدعلی؛ سالدوگر، الهه (1395)، بررسی روشهای داعش در جذب نیرو با بهره‌گیری از ابزار رسانه، مطالعات عملیات روانی: 73 ـ 102.
  7. ب‍وت‍ول، گ‍اس‍ت‍ون (1371)، ج‍ام‍ع‍ه‌ش‍ن‍اس‍ی‌ ص‍ل‍ح، ت‍رج‍م‍ه‌ ه‍وش‍ن‍گ‌ ف‍رخج‍س‍ت‍ه، ‏ت‍ه‍ران‌: ن‍ش‍ر ش‍ی‍ف‍ت‍ه.
  8. تاجیک، هادی؛ عالیشاهی، عبدالرضا؛ مجیدی­نژاد، سید علی (1393)، گفتمان حاکم بر شکل‌گیری و فعالیتهای داعش براساس نظریات اسپرینگز ـ تیلی، فصلنامهآفاقامنیت: 257 ـ 285.
  9. تیلی، چارلز (1385)، از بسیج تا انقلاب، ترجمه علی مرشدی‌زاد، چ 1، تهران: پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی.
  10. ثقفی­عامری، ناصر (1385)، عراق جدید: تغییرات ژئوپلتیک، فصلنامه راهبرد، ش 39.
  11. خانیکی، هادی؛ بابایی، محمود (1390)، فضای سایبر و شبکه­های اجتماعی، مفهوم و کارکرد، جامعه اطلاعاتی، ش اول، دوره 11، ش 41.
  12. دهشیری، محمدرضا (1380)، نقش رسانه‌ها در عرصه سیاست خارجی در عصر جهانی‌شدن، جهانی‌شدن رسانه‌ها، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
  13. زارعان، احمد (1393)، زمینه­های ظهور و گسترش داعش در محیط امنیتی غرب آسیا، فصلنامه آفاق امنیت، س هفتم، ش 23: 67 ـ 97.
  14. زارعان، احمد (1394)، بررسی عوامل گرایش جوانان کشورهای اسلامی به داعش، مطالعات عملیات روانی، ش 45: 73 ـ 102.
  15. سعدغریب، امل (1385)، دین و سیاست در حزب الله، ترجمه غلامرضا تهامی، تهران: اندیشه­سازان نور.
  16. سیفی، عبدالمجید، پورحسن، ناصر (1397)، داعش و پدیداری موازنه تهدید در روابط ایران و عراق.
  17. شفرز، برنهارد (1393)، مبانی جامعه‌شناسی جوانان، ترجمه کرامت­الله راسخ، چ 9، تهران‌: نشر‌ نی‌.
  18. طباطبایی، سیدمحمدرضا؛ افراخته، عبدالحمید (1390)، بازشناسی بنیادگرایی و ‌سلفیه در‌ دوران معاصر ‌با‌ تأکید بر‌ طالبان ‌و‌ القاعده، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  19. عالم، عبدالرحمن (1386)، بنیادهای علم سیاست، چ 7، تهران: نشر نی.
  20. فاضلی، نعمت­الله؛ سلطانی­فر، محمد؛ عباسی­فر، حجت­الله (1396)، مزیتها و کارکردهای شبکه‌های اجتماعی برای گروه­های تروریستی داعش، مطالعاترسانه­هاینوین، ش 12.
  21. فیرحی، داوود (1387)، تروریسم، تعریف، تاریخچه و رهیافت‏های موجود در تحلیل پدیده تروریسم، فصلنامه سیاست، ش سوم، دوره سی­و­هشتم.
  22. کریمی، علی؛ گرشاسبی، رضا (1395)، شیوه‌های بسیج سیاسی گروه‌های تکفیری، مطالعه موردی سوریه، جامعه­شناسی جهان اسلام، دوره 4، ش 9: 77 ـ 108.
  23. موثقی، سیداحمد (1388)، جنگ و توسعه­نیافتگی در جهان سوم، فصلنامه سیاست، دوره 39، ش 2: 317 ـ 337.
  24. مهری­کارنامی، محمد (1388)، آسیب­شناسی تأثیر قومیت­گرایی بر امنیت ملی، مجله حصون، ش 19.
  25. ناوشکی، حسین؛ احمدیان، قدرت (1395)، عوامل قدرت‏یابی داعش در عراق، مجله علوم سیاسی، دوره 18، ش 72.
  26. هاسکینز، اندرو؛ اولاً فلین؛ بن (1392)، جنگ و رسانه، نبردهای تکثیرشونده، ترجمه ملیحه مهدی­زاده سراج، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه­سازان نور، تاریخ انتشار به زبان اصلی (2004).

هوشی­سادات، سیدمحمد (1392)، دومینوی سقوط در خلیج­فارس، بیداری چهارم در خاورمیانه، تهران: ترجمه انتشارات مؤسسه بین‌المللی ابرار معاصر.

  1. قانون اساسی عراق؛ نوشته‌شده در سایت حقوق به نشانی:www.hoghoogh.online.fr/article…